ابوالحسن(1)، علي بن جعفر عُرَيضِي به سبب انتسابش به خاندان وحي و امامت، «حسيني»(2)، «هاشمي»(3) و «علوي»(4) خوانده مي شد و چون در مدينه رشد يافت، وي را «مدني» نيز مي خواندند.(5)



امّا مشهورترين نسبش كه بر كسي جز او گفته نمي شود، «عُرَيضي» است. چون بيشتر عمر شريفش در قريه «عُرَيض»(6) (از توابع شهر مدينه) سپري شد و فرزندان وي نيز در آنجا به سر مي بردند و به «عُرَيضيون» معروفند.(7)



تباري پاك و معصوم



علي بن جعفر در خانواده عصمت و طهارت ديده به جهان گشود. پدر بزرگوارش امام جعفر صادق عليه السلام در سال 83 ه .ق، متولد و در سال 148ه .ق در سن 65 سالگي به تحريك منصور خليفه عباسي مسموم و شهيد شد.(8)



امام جعفر صادق عليه السلام هفت فرزند پسر داشت(9) كه علي كوچكترين آنها بود. و در اوايل جواني پدر را از دست داد.(10) و با برادرش امام كاظم عليه السلام رشد و نموّ نمود و به درجات عالي علمي و اخلاقي نايل آمد.(11)



تولد



در كتابهاي رجالي از تاريخ تولد علي بن جعفر يادي نشده است.



امّا با دقت در بعضي از روايات به خوبي آشكار مي شود كه او از برادرش امام موسي بن جعفر عليه السلام بيش از يك يا دو سال كوچكتر نبوده و سال تولدش نزديك سالهاي 129 يا 130ه .ق مي باشد.



در روايتي از فيض بن مختار، اين گونه نقل شده است كه گفت:... روزي در حضور امام صادق عليه السلام از جانشين وي سخن به ميان آمد... حضرت برخاست و پرده اي كه آويخته بود، بالا زد و پشت پرده رفت. بعد از لحظه اي مرا صدا زد و فرمود: اي فيض، داخل شو. داخل شدم، آن حضرت را در محل عبادت مشغول نماز يافتم. نمازش تمام شد. از قبله رو گرداند، روبرويش نشستم. در اين هنگام ابوالحسن (موسي بن جعفر عليه السلام) در حالي كه بيش از پنج بهار از عمر شريفش نمي گذشت و تازيانه اي در دستش بود، وارد شد.



امام صادق عليه السلام فرزندش را بر زانوي خود نشاند و گفت: پدر و مادرم قربانت! اين تازيانه در دستت براي چيست؟!



ابوالحسن گفت: برادرم علي را ديدم كه اين تازيانه در دست دارد و حيوانات را آزار مي داد، از دستش گرفتم...»(12) حضرت امام صادق عليه السلام، به دنبال اين گفتار امامت فرزندش موسي بن جعفر عليه السلام را تبيين مي كند. فيض بن مختار اوّلين كسي است كه اين خبر را مي شنود و نقل مي كند.



از اين روايت معلوم مي شود كه علي بن جعفر، در آن موقع در سن سه يا چهار سالگي بوده، به طوري كه مي توانسته با تازيانه حيوانات را بيازارد. با توجه به اينكه علي بن جعفر كوچكترين فرزند امام صادق عليه السلام است، پس بيشتر از يكي دو سال كوچكتر از امام كاظم عليه السلام نمي باشد. در اين صورت، وي هنگام شهادت پدر 18 يا 19 سال داشته است.



مامقاني مي گويد: «لازمه اينكه علي بن جعفر از پدر بزرگوارش امام صادق عليه السلام حديث نقل كند؛ اين است كه وي هنگام رحلت پدر بين 16 تا 20 سال داشته باشد.»(13) پس آنچه را كه مؤلف «تاريخ قم»(14) و محدث نوري(15) ذكر كرده اند كه وي هنگام وفات پدر، دو سال بيشتر نداشته، بعيد است.(16)