در قم و اطراف آن سه امام زاده به نام سيد جمال وجود دارد.



1 - در خيابان اراك اوّل اتوبان كمربندي شهر



2 - در جاده كاشان جنب قبرستان بقيع معروف به شاه جمال غريب



3 - در خارج دهكده لنگرود سر راه قم به كاشان.



اما مدفون در بقعه واقع در خيابان اراك چه كسي است؟ نظرات مختلفي وجود دارد. مرحوم ناصر الشريعة مي نويسد: «بقعه امام زاده شاه جمال در جاده اي كه به سمت سلطان آباد عراق (اراك) مي رود واقع است و قريب يك فرسخ(1) تا شهر مسافت دارد بقعه و گنبدي محقّر و چند ايوان دارد، گويند از اولاد موسي بن جعفر عليهما السلام است و احتمالي كه در حق شاه جمال غريب داده شده در حق اين امام زاده داده مي شود...از موقوفاتش قطعه زميني است جزء مزرعه ابرستيجان و قطعه زميني واقع در مزرعه برادستان»(2).



در «انوار المشعشعين» آمده است كه: در قم بقعه و مزاري است مشهور به شاه زاده جمال و ظاهراً در همان بقعه، نوه امام زاده حسين به نام محمد جمال بن جعفر بن حسين بن علي بن محمد ديباج ابن امام جعفر الصادق عليه السلام مدفون مي باشد.(3)



عباس فيض نيز مي نويسد: «ناگفته نماند در قسمت شرقي و يك فرسنگي خارج شهر قم (نزديك مسجد جمكران) بقعه و مزاري است كه به شاه زاده جعفر غريب معروف و داراي بقعه و گنبد و صحن قديمي و در نزديكي آن بقعه هم، امام زاده ديگري است به نام شاه زاده جمال كه اگر گفته شود آن دو مزار يكي از جعفر بن حسين و ديگري از فرزند محمد جمال است اقرب به صواب و انسب خواهد بود»(4).



وي در كتاب ديگرش مي نويسد: «مدفون در بقعه لنگرود...شاه زاده محمد جمال بن جعفر بن حسين بن علي بن محمد ديباج بن امام جعفر الصادق عليه السلام است. كه زياده با حشمت و ثروت بود و چون صاحب مواشي و شتران بسيار شد او را «جمّال» به تشديد هم مي خواندند كه به اين نام هم شهرت يافت»(5).



وي اضافه مي كند كه مدفون در بقعه جاده اراك: «به شهادت نام و لقب يكي از شرفاء قم سيّد ابو المعالي محمد جمال الدين نقيب سادات قم و آوه در قرن هشتم مدفون است».(6)



صاحب كتاب «انوار پراكنده» مي نويسد: «چون ورود احفاد امام سجاد عليه السلام در قم در اكثر كتب تاريخي و انساب ثبت شده و اكثر قبور و مشاهد متبركه موجود در قم هم منسوب به اولاد و احفاد آن حضرت مي باشد و با تصريح مؤلف كتاب «سراج الانساب» در ص 165 مبني بر وفات دو تن از احفاد امام سجاد عليه السلام از نسل شاه جمال الدين محمد و با تأييد مرحوم فيض مبني بر مدفون بودن شخصيتي در قرن هشتم در اين بقعه، پس به طور قوي احتمال داده مي شود كه مدفون در اين بقعه: سيد جليل القدر شاه زاده محمد بن علي بن محمد بن محمد بن حسن بن زيد بن داعي بن مهدي بن اسماعيل بن حسن بن محمد بن نجم بن حسين بن علي بن حسن بن حسين بن حسن الافطس بن علي الاصغر بن امام زين العابدين عليه السلام باشد».(7)



گنبد و بارگاه



مدخل اصلي امام زاده صحن بزرگ مشجر است كه اطراف آن حجراتي زيبا همراه با ايوان هاي هم كف بسيار با شكوه و مجلل ساخته شده كه براي قبور خانوادگي و استراحت گاه زوّار از آن، استفاده مي شود. اين بقعه داراي چهار مدخل و ايوان هاي متعدد مي باشد كه هم اكنون در حال بازسازي است.



روي تابلويي كه درب ورودي امام زاده نصب است چنين نوشته شده:



پروژه: بازسازي ساختمان بقعه امام زاده جمال الدين



مساحت: 1200 متر مربع



باني: حاجيه خانم حُسناء الخفاف



مجري: دفتر فني و عمران اداره كل اوقاف و امور خيريّه استان قم



بر فراز بقعه گنبدي عرقچيني كوتاه با آجر و خشت كه در مركز آن گنبد كوچكي شلجمي سراپا آراسته به كاشي هاي گرهي الوان وجود داشت كه آن به كلي از بين رفته و الان گنبد بزرگ آجري بر مزار آن بقعه ساخته شده و در حال تعمير است. زير گنبد نيز هنوز هيچ گونه تزييني وجود ندارد و در حال ساخت است. زير گنبد، ضريح بسيار زيبا از نقره و طلا روي قبر نصب شده است كه روي درب ضريح با خط برجسته طلايي چنين نوشته است: «اين ضريح مطهّر در سال 1382 به همّت خانم حُسناء مهدي الخفاف و پسران محمد و احمد و با همكاري اداره كل اوقاف و امور خيريه استان قم ساخته شد».