. سفارش به مسئولين حوزه

جلوگيري از نفوذ منحرفين به حوزه ها



امام خميني رحمة الله عليه مي فرمايد: «وصيت اين جانب به حوزه هاي مقدسه علميه آن است كه كراراً عرض نموده ام كه در اين زمان كه مخالفين اسلام و جمهوري اسلامي كمر به براندازي اسلام بسته اند و از هر راه [كه ] ممكن است براي اين مقصد شيطاني كوشش مي نمايند و يكي از راههاي با اهميت براي مقصد شوم آنان و خطرناك براي اسلام و حوزه هاي اسلامي، نفوذ دادن افراد منحرف و تبهكار در حوزه هاي علميه است كه خطر بزرگ كوتاه مدت آن بد نام نمودن حوزه ها با اعمال ناشايسته و اخلاق و روش انحرافي است و خطر بسيار عظيم آن در دراز مدت به مقامات بالا رسيدن يك يا چند نفر شيّاد كه با آگاهي بر علوم اسلامي و جا زدن خود را در بين توده ها و قشرهاي مردم پاكدل، و علاقه مند نمودن آنان را به خويش و ضربه مهلك زدن به حوزه هاي اسلامي و اسلام عزيز و كشور در موقع مناسب مي باشد و مي دانيم كه قدرت هاي بزرگ چپاولگر در ميان جامعه يا افرادي به صورتهاي مختلف از ملي گراها و روشن فكران مصنوعي و روحاني نمايان كه اگر مجال يابند از همه پرخطرتر و آسيب رسان ترند، ذخيره دارند كه گاهي سي - چهل سال با مشي اسلامي و مقدس مآبي يا پان ايرانيسم و وطن پرستي و حيله هاي ديگر با صبر و بردباري در ميان ملت ها زيست مي كنند و در موقع مناسب مأموريت خود را انجام مي دهند. و ملت عزيز ما در اين مدت كوتاه پس از پيروزي انقلاب نمونه هايي از قبيل مجاهد خلق و فدايي خلق و توده ايها و ديگر عناوين ديده اند و لازم است همه با هوشياري اين قسم توطئه را خثني نمايند».(1)



آيت الله اراكي مي فرمايند:



«[شوراي مديريت و مسئولين حوزه ] نگذارند حوزه در معرض افكار انحرافي اهل بدع و فرق باطله قرار گيرد».(2)



آيت الله گلپايگاني مي فرمايند:



«انتظار از اين هيئت (شوراي مديريت) اين است كه وظايف شرعيه و نظارت خود را نسبت به كل اوضاع حوزه و شناخت مدارس و مؤسسات و نهادهاي حوزوي خصوصاً مدارس و نهادهاي جديد التأسيس و همچنين نشرياتي كه به عنوان حوزه صادر مي شود خالصانه و با قاطعيت اعمال نمايند تا انشاءالله تعالي مصونيتهاي فكري و اخلاقي در حوزه كما في السابق استمرار داشته باشد و اهل بدع و فرق باطله و مكتبهاي التقاطي از نفوذ در اين حوزه هميشه و همواره مأيوس و محروم باشند».(3)



آيت الله فاضل لنكراني مي فرمايند:



«حوزه ها مورد نظر استكبار و قدرتهاي ضد اسلامي است و ممكن است افراد نفوذي را در اين حوزه ها بفرستند تا آشنايي به مسائل اسلامي پيدا بكنند. چه بسا تا حد مرجعيت خودشان را برسانند و بعد از آن كه مرجعيت را به دست آوردند ضربه هاي محكمي، طبق نقشه هاي شوم ابرقدرتها و استكبار، به اسلام بزنند؛ لذا وظيفه مسئولين حوزه ها و همين طور افراد و اعضاي حوزه اين است كه در اين باره پي گيري داشته باشند و مسائل را دنبال بكنند و اگر با فرد مشكوكي برخورد كردند، تحقيقات كافي در رابطه با او انجام بدهند. در مقابل افراد نفوذي بايد آمادگي پيدا كرد.»(4)



تكيه بر فقه سنتي و فقيه پروري



امام خميني رحمة الله عليه مي فرمايند:



«از امور مهمي كه اين جانب نگران آن هستم، مسائل حوزه هاي علميه خصوصاً حوزه هاي بزرگ، مثل حوزه مقدسه قم است. آقايان علماي اعلام و مدرسين محترم كه خيرخواهان اسلام و كشورهاي اسلامي هستند، توجه عميق كنند كه مبادا تشريفات و توجه به ساختمانهاي متعدد براي مقاصد سياسي و اجتماعي اسلام، آنان را از مسئله مهم اصلي حوزه ها كه اشتغال به علوم رايج اسلامي و خصوصاً فقه و مبادي آن به طريق سنتي است، اغفال كند و مبادا خداي نخواسته اشتغال به مبادي و مقدمات موجب شود كه از غايت اصلي كه ابقا و رشد تحقيقات علوم اسلامي خصوصاً فقه به طريقه سلف صالح و بزرگان مشايخ همچون «شيخ الطائفة» و امثاله رضوان الله تعالي عليهم و در متأخرين همچون «صاحب جواهر» و شيخ بزرگوار «انصاري» عليهم رضوان الله تعالي باز دارد.



اسلام اگر خداي نخواسته هر چيز از دستش برود، ولي فقهش به طريقه موروث از فقهاي بزرگ بماند، به راه خود ادامه خواهد داد، ولي اگر همه چيز به دستش آيد و خداي نخواسته فقهش به همان طريقه سلف صالح از دستش برود، راه حق را نتواند ادامه داد و به تباهي خواهد كشيد. و با آنكه مي دانيم مراجع عظام و علماي اعلام و مدرسين عالي قدر دامت بركات وجودهم توجه به اين امر دارند، لكن خوف آن است كه اگر تشريفات و زرق و برقهاي شبيه به قطب ماديت رواج پيدا كند، در نسل هاي بعد اثر گذارد و خداي نخواسته آنچه از آن مي ترسيم به سر حوزه ها بيايد.



لازم است آقاياني كه در اين امر دست دارند و متصدي اين مسائل هستند، توجه كنند كه حد افراط را جلوگيري كنند و هر چه مي كنند در خدمت حوزه هاي علمي و در خدمت اسلام و علوم اسلامي باشد. و كارها تعديل شود و از افراط و تفريط احتراز گردد.»(5)



آية الله العظمي اراكي رحمة الله عليه مي فرمايند:



«محور دروس و مباحثات و تحقيقات در حوزه هاي علميه مي بايد معارف قرآن كريم و احاديث ائمه اطهارعليهم السّلام، و فقه سنتي جواهري باشد و مسئولين حوزه مي بايد از گرايشهاي نادرست همواره جلوگيري كنند و فقه سنتي را هميشه زنده نگه دارند و از افرادي كه استعداد كافي براي فقاهت دارند، حمايت كامل نمايند تا بتوانند با اطمينان خاطر و فراغت به درجات عالي از فقه و فقاهت نايل شوند.»(6)



آية الله نوري همداني مي فرمايد:



«ما در زمان خودمان فقهاي زيادي را از دست داديم كه براي آنان جايگزيني نداريم. اين يك مصيبت است. بايد تمام تلاش حوزه هاي علميه اين باشد كه هر چه زودتر اين خلأ را پركنند و با پرورش فقهاي خوب، براي بزرگاني كه از دست داده ايم جايگزين تربيت كنند. حوزه علميه بايد به گونه اي باشد كه با از دنيا رفتن يك فقيه بتواند چند فقيه ديگر جايگزين آن بكند، نه اينكه جاي آن خالي بماند. فقيه شدن زحمت و مرارت زيادي دارد،تلاش خستگي ناپذير رامي طلبد، عالم رباني عالي مقدار شيخ مرتضي انصاري رحمة الله عليه در فرائد مي گويد: «رزقنا الله الاجتهاد الذي هو اشق من طول الجهاد؛ خداوند مقام فقاهت و اجتهاد را كه از يك جهاد طولاني سخت تر است، نصيب ما بگرداند.» بايد توجه داشته باشيم كه در عوض، پاداش بزرگي هم براي صاحبان اين مقام درنظر گرفتهشده است.»(7)



پرورش روحانيون متخصص



آية الله نوري همداني مي فرمايد:



«در حوزه هاي علميه بايد روي اقتصاد اسلامي مطالعه شود و افرادي تربيت شود تا در اين زمينه پاسخ گو باشند. افرادي بايد روي اقتصاد اسلامي كار كنند و محصول كار خود را به عنوان يك اقتصاد جامع كه پاسخ گوي احتياجات عصر حاضر باشد، در اختيار جوامع قرار دهند.



حوزه هاي علميه راجع به شناخت اديان بايد كار كند و افرادي را در اين زمينه تربيت كند؛ افرادي كه نسبت به اديان، بصيرت داشته باشند. اين گونه افراد بايد به گونه اي تربيت شوند كه بتوانند در سمينارها و كنفرانسها و ... شركت كنند و از حقوق اسلامي، معارف اعتقادي اسلام، اقتصاد اسلامي و ... دفاع كنند و مزيت آنها را ثابت كنند».(8)



آية الله العظمي اراكي رحمة الله عليه مي فرمايند:



«بديهي است با توجه به گسترش دامنه مسائل فقهي لازم است فقه هم مانند ساير علوم تقسيم شود و هر كتابي از كتابهاي فقه از قبيل حج و معاملات و عبادات و غيره متخصص خاصي داشته باشد تا بهتر بتواند نيازها را برطرف نمايد؛ زيرا بدون شك پاسخ گويي به مسائل مستحدثه و روزمره جامعه اسلامي و معضلات و مشكلات علمي و بن بست هاي فقهي كه در نصوص تصريح به آن نشده و در كلمات قوم يافت نمي شود، مجتهد متضلع و فقيه صاحب نظر و متعمقي را مي طلبد كه با تسلط به اصول و قواعد فقهيه، رد فروع بر اصول نموده، حكم خداوند را استنباط كند.»(9)



گسترش پژوهش در فقه و اصول



امام خميني رحمة الله عليه مي فرمايند:



«لازم است علما و مدرسين محترم نگذارند در درسهايي كه مربوط به فقاهت است، و حوزه هاي فقهي و اصولي از طريقه مشايخ معظّم كه تنها راه براي حفظ فقه اسلامي است، منحرف شوند و كوشش نمايند كه هر روز بر دقتها و بحث و نظرها و ابتكار و تحقيقها افزوده شود و فقه سنتي كه ارث سلف صالح است و انحراف از آن سست شدن اركان تحقيق و تدقيق است، محفوظ ماند و تحقيقات بر تحقيقات افزوده شود.»(10)



نظارت بر مسائل كشور



آيت الله اراكي رحمة الله عليه مي فرمايند:



«حوزه بايد همواره ناظر به مسائل كشور و نظام اسلامي باشد و آنچه در مورد تحكيم نظام اسلامي و پياده كردن احكام الهي است، ارائه نمايد؛ همان طوري كه اساس نظام اسلامي با حمايت و معاضدت حوزه به وجود آمده است.»(11)



ايجاد نظم همه جانبه در حوزه



امام خميني رحمة الله عليه مي فرمايند:



«يكي از امور مهمي كه مورد توجه بزرگان و علماي حوزه علميه قم بوده است، لكن عمل مثبتي درباره آن انجام نگرفته، ايجاد نظم و انضباط در حوزه هاست كه لازم است از حوزه علميه قم شروع شود و به طور جدي و اساسي عمل شود. البته اين امر براي حفظ حوزه ها از ورود عناصر منحرف از حيث عقايد و اخلاق و اعمال از اهم وظايف شرعي است كه به عهده همه خصوصاً فضلا و علما و مدرسين مي باشد و با همكاري جدي همگان و تأييد مراجع معظم مي تواند جامه عمل پوشد. در اين زمان كه حوزه هاي علميه و روحانيون معظم در پيش برد مقاصد اسلام و تحكيم جمهوري اسلامي نقش بسيار مؤثري دارند، شك نيست كه قدرتمندان و قدرت طلبان بيكار ننشسته اند، بلكه در تلاش اند تا اين قدرت فعال را تضعيف كنند و اين امر براي آنان ميسر نيست، مگر با رخنه كردن عناصر فاسد در حوزه ها كه از داخل موجبات تباهي و از كار افتادن اين پديده الهي را فراهم آورده و خداي نخواسته به تدريج و در دراز مدت ملت را از آنها مأيوس و روي گردان كنند و همه مي دانيم كه اگر خداي نخواسته حوزه ها از عهده تربيت فقها و علما و خطباي موجه و مورد علاقه مردم برنيايند و حوزه ها به طور هرج و مرج و بدون برنامه صحيح و ضابطه اسلامي عقلايي اداره شوند، بايد همه منتظر فاجعه شكست جمهوري اسلامي و اسلام بزرگ باشيم و اگر اكنون با همت همگان از سرچشمه فساد جلوگيري نشود، فردا و فرداها دير است و بسا باشدكه به جايي رسد كه از قدرت همه خارج شود. مقايسه امروز حوزه ها با قبلاز انقلاب كه روحانيون به واسطه تبليغات و فشارها و كج فهميها از سياستو نظر در امور كشور منعزل و بركنار بودند، بسيار نا به جا و غلط است. گرچه ممكن است بعضي كج فهميها با اين امر حياتي مخالف بوده و با تز «نظم در بي نظمي است» با توهمات شيطاني دست به گريبان باشند، لكن اينان در اقليت هستند و قشرهاي عظيم روحانيون متفكر و متوجه به مسائل و پيشامدها در اين فكر هستند.»(12)



آية الله العظمي گلپايگاني رحمة الله عليه مي فرمايند:



«همواره ضوابط شرعيه نظام بخش حوزه ها بوده و عمده التزامات ديني و تقوايي علما و مدرسين و طلاب موجب بوده كه بيشتر امور در جريان سالم قرار گيرند و گزينشها خود به خود در همه مناصب روحانيت صحيح واقع شود و اگر اين التزام ضعيف شود حوزه ها بي محتوا و فاقد هويت مي شود و هيچ نظام ظاهري و تشكيلاتي نمي تواند آن قداستي را كه حوزه ها دارند، تأمين نمايد. البته وجود نظم و مراقبت خصوصاً در اوضاع مدارس و اخلاق طلاب ضروري است و حوزه اي كه مي خواهد به همه جا و همه نهادها برنامه نظم اسلامي بدهند خود اولي به داشتن برنامه و نظم و رعايت ضوابط شرعيه است؛ ولي نبايد نظم امور چنان باشد كه محتواي حوزه ها را عوض كند و نظمي كه از درون بوده است فداي نظم برون و ظاهر گردد.»(13)



مبلّغ پروري



امام خميني رحمة الله عليه مي فرمايند:



«من تشكر مي كنم از همه آقاياني كه در اين امور (حوزوي) دخيل هستند و مشغول خدمت و فداكاري هستند؛ در عين حال از آنها تقاضا دارم و از همه حوزه هاي علميه در هر جا كه هست اين تقاضا را دارم كه دامن به كمر بزنند و نقيصه هاي سابق را، عقب افتادگيهاي سابق را جبران كنند، مبلّغ درست كنند، قاضي درست كنند، چيزهايي كه احتياج دارد اسلام به آنها و تبليغ اسلام به غير از اينها، يا عمل كردن به احكام اسلام بدون آنها نمي شود. بنابراين، با اين همه تبليغات عليه ما، ما هم بايد تبليغات داشته باشيم. ما بايد اعزام مبلّغ بكنيم به آن قدري كه ميسور است براي ما و اميدوارم كه موفق بشويد، آقايان موفق بشوند هم در دانشگاه و هم در فيضيه، موفق شوند به اينكه تربيت كنند عده زيادي را از زن و مرد براي تبليغ.»(14)



ضرورت تربيت مبلّغ براي خارج از كشور



امام خميني رحمة الله عليه مي فرمايند:



«ما امروز نمي توانيم مثل سابق فكر كنيم، ما سابق تبليغاتمان محصور به ايران بود. گاهي اتفاق مي افتاد كه در يك جاي ديگر هم مي رفتند؛ اما گاهي بود، خيلي كم. و تبليغات آن قدري كه براي خارج لازم است، براي داخل كمتر از او لازم است. شما مي بينيد كه امروز همه تبليغات دنيا بر ضد اسلام است، با اسم ضديت با جمهوري اسلامي، اصل اسلام را محكوم مي كنند. صورت اسلام را به يك صورت ديگري در آورده اند كه غير واقعيت اوست. پيش تر احتياج به زبان، زبان هاي خارجي نبود، امروز احتياج است به اين؛ يعني جزو برنامه تبليغات مدارس بايد زبان باشد، زبان هاي زنده دنيا، آنهايي كه در همه دنيا شايع تر است. اين بايد يكي از چيزهايي باشد كه در مدارس ديني ما كه مي خواهند تبليغ بكنند. اين امروز، محل احتياج است، مثل ديروز نيست كه ما صدامان از ايران بيرون نمي رفت. امروز ما مي توانيم در ايران باشيم و به زبان ديگري همه جاي دنيا را تبليغ كنيم. در همه جا مبلغ باشيم و علاوه بر آن امروز رفتن به همه جاي دنيا يك امر آسان و عادي است كه مبلغين ان شاء الله بايد تربيت بشوند و فيضيه و دانشگاه ما بايد يك دانشگاه و يك فيضيه باشد براي همه دنيا، تبليغ براي همه دنيا، براي همه كشورهاي عالم.»(15)



پرورش قضات



امام خميني رحمة الله عليه مي فرمايند:



«من از حوزه هاي علميه و از علماي اعلامي كه در بلاد هستند و از فضلايي كه در حوزه ها هستند، از آنها مي خواهم كه در اين امور، در امور قضايي و در امور دادگستري به اين كشور كمك كنند و حوزه ها مي توانند، در عين حالي كه حوزه بقايش هست و بايد باشد، مي توانند عده به مقداري كه احتياج هست به قاضي، تحويل بدهند قاضي را، تربيت كنند قاضي را. اين يك امر مهمي است براي اسلام و براي مسلمين. أعراض مردم دست قضات است، بايد آنها را، هم تعليم كنند و هم تربيت كنند، تا بيايند و خدمت كنند به اين كشور.»(16)



توجه به امر معيشتي طلاب



آية الله العظمي گلپايگاني رحمة الله عليه مي فرمايند:



«شايسته است كه طلاب و فضلاي محترم قدردان زحمات اساتيد و مدرسين و اعضاي محترم شوراي مديريت ادام الله تأييداتهم باشند و حضرات آقايان نيز در موقعيت سخت اقتصادي كنوني حتي المقدور وسايل تحصيل و رفاه طلاب شاغل به تحصيل را فراهم كنند.»(17)



آية الله العظمي مكارم شيرازي دامت بركاته مي فرمايد:



«طلاب هم در گذشته و هم امروز از قشرهاي محروم بوده و هستند و از طرفي افتخار مي كنيم كه حكومت اسلامي را سكوي پرش براي زندگي مرفه قرار نداديم. منكران بيايند و طلاب ما را در مدارس ببينند؛ ولي در عين حال ساده زيستن دليل بر اين نمي شود كه مشكلات آنها را ناديده بگيريم. بايد تا حد امكان با آنها همدردي كنيم و از مشكلات آنها بكاهيم و زندگي ما هم، چون زندگي آنها باشد و تلاش شود موقوفات مخصوص حوزه ها در اختيار شوراي عالي حوزه قرار گيرد تا در اين راستا استفاده شود.»(18)



هوشياري در برابر دشمن



آية الله نوري همداني مي فرمايد:



«مكتب ما دشمن فراوان دارد و عليه ما نقشه هاي فراوان دارند؛ لذا بايد طوري حركت كنيم كه هر جا شاگردي از مكتب اهل بيت عليهم السّلام بود، نمادي از فرهنگ تشيع و اسلام باشد و در برابر دشمنان بيدار و هوشيار باشيم.»(19)



مشورت



امام خميني رحمة الله عليه خطاب به مسئولين حوزه علميه قم مي فرمايد:



«شما هميشه با حضرات مراجع و ساير بزرگان مشورت كنيد و از آنها نظر بخواهيد.»(20)



جهاد فرهنگي



آية الله العظمي مكارم شيرازي خطاب به متوليان حوزه مي فرمايد:



«بايد با همان برنامه اي كه پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم در مقابل جاهليت اُولي قيام كرد، در قبال جاهليت جديد و نوين قيام كنيم. ما بايد از تمام ابزارِ مبارزه استفاده كنيم. جمله «و اعدّوا لهم ما استطعتم من قوه»(21) يك جمله خيلي گسترده اي است. نيروهاي اخلاقي، نيروهاي مادي، نيروهاي معنوي، نيروهاي فرهنگي، وسايل و ابزار رسانه اي دنياي امروز همه را دارد، به ما دستور مي دهد كه بايد اين را در اختيار بگيريد، مبادا غافل بشويد.



پيغمبرصلي الله عليه و آله و سلم با استفاده از تمام نيروها، جاهليت عصر اول را در هم كوبيد، ما هم بايد اين همّت و اين اراده و اين تصميم و اين شجاعت را داشته باشيم كه جاهليت نوين را در هم بشكنيم و مهم ترين مبارزه ما همان مبارزه فرهنگي ماست. پيغمبر هم بيشترين مبارزه اش فرهنگي بود. غزوات در مراحل بعد براي از بين بردن موانع راه بود. پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم 13 سال در مكه بيشترين سوره هاي قرآن را به عنوان يك جهاد فرهنگي بر مسلمانان خواند. اگر ما بتوانيم جهاد فرهنگي را گسترش بدهيم، به يقين مي توانيم به جاهليت نوين هم، چيره شويم. دنيا از درون دارد تهي مي شود. آمريكايي كه غرق است در مادي گري، آمار اعتقاد به مذهبشان در آن حد باشد، نشان مي دهد مذهب در اعماق وجود مردم دنيا هست. اگر ما بتوانيم از ابزار خاص استفاده كنيم و فرهنگ غني اسلام را زنده كنيم كه براي عصر ما عالي ترين فرهنگ است و ما خيلي كار مي توانيم بكنيم.»(22)



حفظ اهداف عالي حوزه



آية الله العظمي گلپايگاني رحمة الله عليه مي فرمايند:



«در اين شرايط بسيار حساس مخصوصاً پس از مصائبي كه بر حوزه علميه نجف اشرف وارد گرديد، وظايف حوزه علميه قم كه پرچمدار انقلاب اسلامي و اين حركت جهاني بوده و هست فوق العاده خطير است، تا حدي كه مي توان گفت: سرعت موفقيت اين موج اسلام خواهي جهاني و خداي ناخواسته توقف آن، به مواضع علمي و فكري و سياسي و استقلال اين حوزه و ارزش هاي اين حوزه و اصالتهاي آن وابسته است. بنابراين، مسئوليت بسيار فوق العاده و مهم است و بايد علما و متفكرين حوزه بينديشند كه در عين استفاده از وسايل و روشهاي جديد براي تسهيل در امر تدريس و تحقيق و تبليغ، حدود و ثغور و استقلال حوزه محفوظ بماند، و همواره هدف اعلاي حوزه كه ابقاي رسالت اسلام و استمرار رشته اجتهاد و تفقه در حلال و حرام و تبيين عقايد حقه و معارف اصليه و اصيله اسلام بر اساس قرآن مجيد و احاديث شريفه اهل بيت سلام الله عليهم اجمعين و دفع شبهات معاندين و تحريف غالين و بدع مبطلين است، تعقيب شود؛ به طوري كه در هر عصر دين در بهترين صورتش در معرض استفاده قرار داشته باشد.»(23)



پرهيز از تشريفات



امام خميني رحمة الله عليه مي فرمايند:



«مسئله ديگر، مسئله تشريفات حوزه هاي روحانيت است كه دارد زياد مي شود. وقتي تشريفات زياد شد، محتوا كنار مي رود. وقتي ساختمانها و ماشينها و دم و دستگاهها زياد شد، موجب مي شود بنيه فقهي اسلام صدمه ببيند؛ يعني با اين بساطها نمي شود شيخ مرتضي و صاحب جواهر تحويل جامعه داد. اين موجب نگراني است و واقعاً نمي دانم با اين وضع چه بكنم. اين تشريفات اسباب آن مي شود كه روحانيت شكست بخورد. زندگي صاحب جواهر را با زندگي روحانيون امروز كه بسنجيم، خوب مي فهميم كه چه ضربه اي به دست خودمان به خودمان مي زنيم.»(24)



آية الله العظمي اراكي رحمة الله عليه مي فرمايند:



«در اداره امور حوزه مي بايد از تشريفات زياد و تشكيلات غير ضروريپرهيز شود و در مصارف وجوه شرعي كمال احتياط، مراعات گردد. امتياز روحانيت به ساده زيستي و پركاري است كه اين اصل مي بايد همواره موردتوجه باشد.»(25)



حفظ هويت حوزه



آية الله العظمي گلپايگاني رحمة الله عليه در وصيت نامه خود خطاب به مسئولين و اساتيد محترم حوزه علميه چنين فرمودند:



«عظمتي كه هم اكنون براي حوزه هاي علميه به ويژه درخشش چشم گيرجهاني حوزه علميه قم [كه ] پس از انقلاب اسلامي ايران حاصل شده، و موفقيتهايي كه به دست آمده است كه از شرق و غرب دست نياز به اين مركز شيعه دراز شده است. نتيجه ارشادات و تبليغات و زحمات و فداكاريها و تحمل صدمات و مشقات علماي سلف و فقهاي بزرگوار است كه به دست شما سپرده شده است.



شما بايد با اتحاد و اتفاق و دور از هر گونه نفاق در حفظ اين ميراثِ گرانبهاكه در واقع ميراث ائمه طاهرين عليهم السّلام است، آنچه در توان داريدعلماً و عملاً كوشش كنيد كه با اخلاق حسنه و اسلامي، هر چه بيشتر و بيشتر بر عظمت و استقلال و شخصيت علمي و معنوي آن افزوده شود كه بتوانيد جواب گوي كل مسائل عالم اسلام، بلكه جهان بشريت باشد. و مخصوصاً بر پاسداري از استقلال حوزه و اداره آن زير نظر مراجع عظام كه مكرر تأكيد كرده ام، باز هم تأكيد مي كنم كه در پيشگاه مقدس حضرت ولي عصر عجل الله تعالي فرجه الشريف مسئوليد و توان و قدرت خود را بر آن قرار دهيد كه ان شاء الله، مورد نظر و رضايت حضرتش قرار گيريد تا بتوانيد جامعه امروز، مخصوصاً نسل جوان را به خود جلب، و از شرّ فرهنگ منحط غربي نجات داده و به اسلام راستين هدايت نماييد.»(26)



و نيز مي فرمايند:



«هويت حوزه هاي علميه هويتي به تمام معني اسلامي و وابسته به حضرت بقية الله الاعظم - ارواح العالمين لتراب مقدمه الفداء - مي باشد. بايد اين هويت ممتاز و بي نظير پيوسته منظور باشد و سير علمي و تعليمي و مظاهر مختلف حوزه ها و فرد فرد اساتيد و طلاب در مسير خدمتگزاري به آن حضرت و جلب رضايت و كسب عنايت او باشد.»(27)



آية الله العظمي اراكي رحمة الله عليه مي فرمايند:



«حوزه علميه مقدسه قم كه بر اساس پيشگوييهاي ائمه اطهارعليهم السّلامبه دست مرد بزرگي چون حضرت آية الله العظمي آقاي حاج شيخ عبدالكريم حائري (قدس سره) در هفتاد و اندي سال پيش تأسيس شده است، امانتياست الهي كه بايد در حفظ و حراست آن با قاطعيت و وقت گذاري كافي كوشيد. لذا تمام مسائل مربوط به حوزه مي بايد در طليعه كار آقايان (شوراي مديريت) اين باشد كه راه صحيح تحقيق و پيشرفت طلاب عزيز را مشخص نمايند و نگذارند حوزه در معرض افكار انحرافي اهل بدع و فرق باطله قرار گيرد و به مسائل حوزه نظارت كامل داشته باشند و هيچ نهاد حوزوي نبايد بدون نظارت شوراي مديريت به كاري در حوزه بپردازد و در غير اين صورت، آن كار مشروعيت ندارد.»(28)



توجه به رشد اخلاقي طلاب



آية الله العظمي اراكي رحمة الله عليه مي فرمايند:



«جنبه هاي اخلاقي و تربيتي طلاب بايد به طور كامل در نظر باشد كه عالم متقي و باسواد مي تواند مفيد باشد و خدمت كند.



دو ركن اصولي و اساسي در تربيت طلاب بايد مراعات شود: 1. تحصيلات اصولي و اساسي و عالي؛ 2. تقوا و تربيت الهي كه (اگر) هر كدام از اين دو(ركن) ناقص باشد، رسالت حوزه به خوبي انجام نشده و اهداف حوزهتأمين نمي گردد.»(29)