جغرافياي مشاهد


(در بيان مشاهد منوّره قم)



(حوالي 1320ق)



تأليف : فخرالواعظين سيد محمدباقر بن مرتضي حسيني خلخالي



جغرافياي مشاهد(1)



بهشت اوّل در بيان مشاهد منوّره قم



... ريّان بن شبيب خال معتصم عباسي از ثقات اصحاب بود و او جمع نمود مسائل صباح بن نصر هندي را كه از حضرت امام رضا عليه السلام سؤال نموده بود و آخر در قم ساكن شد و در آنجا نيز مدفون است.



محمّد بن الحسن كنيّت او ابوجعفر شيخ نجاشي گفته كه او شيخ اهل قم و فقيه و ثقه و مقدّم ايشان بود و از مصنفات او كتاب تفسير قرآن و كتاب جامع حديث است و وفات او در سال 340[ق ] اتفاق افتاد.



حسين بن بسطام صاحب طب الأئمّه؛ ابي جرير زكريا بن ادريس؛ آدم بن اسحاق؛ محمّد بن قولويه.



الحاج شيخ احمد بن اسحاق الاشعري از وكلاي امام حسن عسكري عليه السلام بود.



ميرزا حسن بن عبدالرزّاق لاهيجي. آقا سيد عبدالله، و برادرزاده آن جناب. ميرزا ابوطالب، والسيد الجليل المتقي. آقا سيد علي در دارالحفاظ مدفون است.



حسن بن محمد بن حسن صاحب كتاب تاريخ قم.



سيد ابوالحسن الرضا مدفون است در مزار موسويان شهر قم.



ميرزا محمّدباقر بن محمد ابراهيم الرّضوي القمي اصلاً والهمداني مسكناً ومولداً توفّي في الثّامن عشر من شهر صفر ثمان عشرة ومأتين بعد الألف بهمدان ونقل الي قم المباركة ودفن بدر الحفاظ.



مولانا آقا سيد احمد الحسيني الإصفهاني كه هاتف تخلص داشت، در فنون حكمت مسلم بود با جنابين آذر و صباحي عهدي محكم بستند و بناي توطني در كاشان داده، مكرم زيستند تا در سال يكهزار و يكصد و نود در بلده قم وفات يافت.



آقا ميرزا هادي خلف صدر الممالك ملقّب به نصرتعلي اردبيلي، عارف يگانه بود، در سال هزار و سيصد و شش وفات نمود، هفتاد متجاوز از سنين عمرش رفته بود، در بلده قم در جوار حضرت معصومه عليها السلام مدفون گشت.



السيّد ابوالخير بن مهدي بن علي بن محمد مقيم بن رفيع بن محمد زكي بن مير المرحوم مير محمدرضا الحسيني الخلخالي. آن جناب قبل از بلوغ به استفاده علوم در قصبه هراباد مشغول گشت. بعد دو مرتبه سفر تهران فرمود به جهت علم منقول. از فقه، اصول به درس آقا ميرزا عبدالرحيم نهاوندي و حاجي ميرزا حسن آشتياني حاضر مي شد و براي تحصيل كلام و حكمت و رياضي به درس آقا علي حكيم و ميرزاي جلوه و آقا ميرزا حسين سبزواري مي رفت. بعد از آنكه فارغ التحصيل شد، خواست به وطن خود مراجعت نمايد. سنه 1309[ق ] از وباي عراق در منزل نيكي امام وفات يافت. و در آن امامزاده مدفون گشت. بعد برادر عالي مقدارش، مير اويس صدرالعلماء، از آن مقام حمل به قم نموده، در جوار حضرت فاطمه عليها السلام مدفون گرديد. بالجمله، بسياري از امام زاده و علماء و مجتهدين و اصحاب و مشايخ و عرفاء و شعراء و سلاطين عموماً واجب الزّياره اند، در قم مباركه مدفون اند، ليكن فقير به همين قدر اكتفا نموده، به تطويل نپرداختم.



و از سلاطين كه در جوار حضرت فاطمه معصومه عليها السلام هستند:



شاه عباس ثاني مدت شانزده سال سلطنت كرد. سنه 1078ق وفات يافت.



فتحعلي شاه الملقب به خاقان مغفور مدّت 38 سال و پنج ماه سلطنت كرد. سنه 1250 در اصفهان از مرض سينه وفات يافت. عمرش 64 سال و چهار ماه بود. در قم مباركه مدفون گشت. محمد شاه بعد از مدت چهارده سال سلطنت سنه 1264 در شميران رحلت يافت، عمرش 41 سال و يازده ماه بود. در قم مدفون گشت....

پاورقي





1) جغرافياي مشاهد، فخرالواعظين محمدباقر واعظ حسيني خلخالي متوفاي حوالي 1320قمري، نسخه خطي آن در كتابخانه مسجد اعظم قم به شماره 222 (نسخه اصل) نگهداري مي شود. رجوع شود به فهرست نسخه هاي خطي كتابخانه مسجد اعظم قم، ص 103 - 105