شيعه غير اثني عشري در قم


در تاريخ قم گويد: اول كسي از سادات حسينيه كه به قم آمد"ابوالحسن الحسين بن الحسين بن جعفر بن محمد بن اسماعيل بن جعفر الصادق(ع)" بود،(543)و نيز در تاريخ قم(544)و در كتاب منتَقَلة الطالِبيه چنين آمده است(545) كه جمعي از فرزندان"محمدِ حنفيه" به قم آمدند، مي توان احتمال داد كه فرزندان"اسماعيل پسر امام صادق"(ع) و همچنين فرزندان"محمد حنفيه" داراي مذهب اسماعيلي و كيساني بوده اند.



و باز مؤلف تاريخ قم گفته است(546)"عبدالله علوي" كه از همرهان"صاحب الزنج"(547)بود پس از سكشت و قتل"صاحب الزنج" با برادرش"حسن" به قم پناه آورد.



وي زيدي مذهب بود،(548)و از اسماعيلي مذهباني كه به قم آمد و گويا نتوانست در اين شهر اقامت كند"علي بن محمد حِميري" پدر"حسن صَباح" بود كه از يمن به كوفه و از كوفه به قم آمد ولي در قم نماند و بِه ري كوچ كرد و"حسن" به قول"بناكَتي" در ري تولد يافت.(549)



از سياق سخن خواجه نظام الملك معلوم مي شود كه در قم و كاشان افرادي از فرقه اسماعيليه وجود داشته اند كه آنان را سبعي(هفت امامي) مي خوانده اند.(550)



خواجه در مورد ديگر از كتاب خود گفته است كه مردي غياث نام از دعاةِ اسماعيليه در ري و اطراف وجود داشت كه چون با اهل سنت مناظره مي كرد، جلب توجه عده اي از مردم قم و كاشان را نمود و آنان شروع به آموختن مذهب او كردند(551)در درستي مطالب سياستنامه كمي ترديد بايد كرد.

پاورقي

(543) صفحه: 211.



(544) صفحه: 234.



(545) صفحه: 257.



(546) تاريخ قم: ص 229.



(547) درباره صاحب الزنج قبلاً توضيح داده شده است.



(548) اسماعيليه قائل به امامت اسماعيل پسر امام جعفر صادق(ع) هستند، كيسانيه محمد حنفيه را امام مي دانند به موجب نوشته تاريخ قم:‌ص 237 به نقل از كتاب عابسي: آل عباس تا خلافت مهدي پسر منصور دوانيقي به امامت محمد حنفيه قائل بودند امام مهدي آنان را بر آن داشت تا عباس و فرزندش عبدالله و علي فرزند عبدالله و اخلافشان را امام بدانند و زيديه، زيد فرزند امام سجاد را به امامت معتقدند و مي گويند امام بايد داراي چهارده شرط باشد كه يكي از آنها قيام به سيف است.



(549) تاريخ بناكتي صفحه 241 برنارد لوئيس تولد حسن را در قم نوشته ولي سند آن را ذكر نكرده است(فدائيان اسماعيلي: ص 57 ترجمه فريدون بدره اي).



(550) سياستنامه: ص 289.



(551) همان كتاب: ص 256.