علماي تسنن منسوب به قم


باب شانزدهم كتاب تاريخ قم كه اين باب كنون در دست نيست، به علماي قم اختصاص داشته كه شماره خوص از آنان(مقصود پيروان مذاهب شيعه است) دويست و شصت و شش نفر و عامه(يعني پيروان مذاهب تسنن) از ايشان كه به قم مشهور بوده اند به چهارده نفر بالغ مي شده است.(529)



بنابراين تا سال تأليف تاريخ قم كه سال 378 مي باشد چهارده تن از علماي تسنن به قم منسوب بوده اند.



"سمعاني" در انساب در ضمن شرح نسبت(قمي) نام چند نفر از علماي تسنن منسوب به قم را ذكر كرده است.



از جمله"ابوالحسن علي بن موسي بن يزداد قمي" پيشواي اهل رأي(530)در زمان خود و مقيم نيشابور و متَوفي در سال 305،"ياقوت" نيز نام وي را آورده اما به صورت"ابوالحسن علي بن موسي بن داود امام حنفيان" كه(يزداد) به(داود) تحريف شده است.



ديگر از علماي تسنن منسوب به قم،"حسن بن محمد قمي نيشابوري" معروف به"نظام الاعرج" مي باشد. بايد دانست كه اين افراد در حالي كه به قم منسوب هستند در اين شهر اقامت نداشته اند يكي در نيشابور مي زيسته و ديگري در مصر و نويسنده از اقامت كسي از علماي غير شيعه در قم اطلاعي ندارد، جز"شرف الدين علي يزدي" كه هنگام پايتخت بودن قم در زمان"سلطان محمد تيموري"، همانطور كه گفته شد، وي شرف الدين را به قم دعوت كرد و او با عزت و احترام تمام وارد قم شد و مدتي مقيم اين شهر گرديد در اوايل قرن نهم"قوام الدين حسن قمي حنفي" در مصر اقامت داشت و هم اوست كه"ابن تغري بردِي" مؤلف النجو الزاهره مقامات حريري و قسمتي از رياضيات و علم هيئت را نزد وي فرا گرفته است(531).



مسلما كسان ديگري نيز از علماي تسنن در زمانهاي مختلف در قم بوده اند كه در اين باره تحقيق بيشتري ضرورت دارد.

پاورقي

(529) در كتب حديث شيعه، عامه به اهل تسنن و خاصه به شيعه اطلاق شده است.



(530) مقصود از اهل رأي، پيروان ابوحنيفه است.



(531) ا نباء الغمر با بناءالعصر صيرفي: ص 176.