يادآوري


گويا در تعزيه از قديم، منظورِ تهيه كنندگانِ مجالس و گويندگانِ اشعارِ نسخه ها، اين بوده است كه تعزيه تا حد امكان، مهيج و برانگيزنده احساسات تماشا كنندگان باشد، از اين روي در موارد بسياري روايات ضعيف و نادر را ملاك كار خود قرار داده اند، زيرا مضمون اينگونه روايات به احساسات و عواطف عامةِ‌ مردم نزديكتر، و براي گرياندن و تحت تأثير قرار دادن ايشان مؤثر تر است. مثلا درباره تعزيه عروسي قاسم كه سابقا بسيار معمول بوده است(465) نه روايت معتبري وارد شده نه در كتاب قابل اعتمادي ثبت گرديده، يا تعزيه امير تيمور و عروسي شام و چند تعزيةِ ديگر كه در عين مستند نبودن، سخت رايج بوده است و علاقمندان فراواني داشته است اما از قرار معلوم امروز اينگونه تعزيه ها اجرا نمي شود.



ديگر آنكه در پاره اي از موارد، رعايت تناسب زمان و مكان در موضوعي كه ارائه مي گردد نشده و تهيه كنندةِ تعزيه تحت تأثير زمان خود قرار گرفته است، مثلا تا چند سال پيش كه دسته جات سيار بسيار مفصل و با وسائل تعزيه در قم معمول بود، سر در دروازه كوفه و اطراف تخت ابن زياد و يزيد را با برق روشن مي كردند و فرنگي در مجلس يزيد، از طرف پادشاه فرنگ، ساعت و دوربين براي يزد هديه مي آورد و صياد در تعزيه امام رضا"ع" قطار فشنگ مي بست و سلطان قيس لباس شواليه هاي قرون وسطي را مي پوشيد و كلاه سِيلَندر به سر مي گذاشت در حالي كه وزيرش با همان لباس، فينه قرمز مصري به سر مي نهاد.

پاورقي

(465) معروف است كه مرحوم حاج شيخ جعفر ششتري جزء چيزهائي كه از ناصرالدين شاه خواست، يكي اين بود كه اجراي تعزيه عروسي قاسم در تكيه دولت موقوف شود.