در روش تحصيل طلاب؛‌چند عامل وجود دارد كه در دريافت درس و پيشرفت در درس بسيار مؤثر است:



يكي مطالعه دقيق و عميق قبلي و به اصطلاح، پيش مطالعه.



طلبه وقتي وارد جلسه درس مي شود ،كاملا به درس مربوط، وارداست وتمام جزييات آن رااز نظر گذرانيد، فقط اشكالات استاد بايد برطرف نمايد.



ديگر آزادي كامل اوست و اظهار نظر كردن درباره درس و اشكال وارد نمودن به درس و ايراد گرفتن به استاد، و اين موضوع، مخصوصا در درس خارج، مصداقي صحيح و كامل دارد، گاهي در جلسه درس، شاگردان با يكديگر به بحث مي پردازند و اين مباحثات، معمولا با صداي بلند انجام مي شود.



عامل سومي را هم مي توان به دو عامل مزبور افزود و آن تبادل فكر با مباحثه درس است؛ طلاب معمولا بعد از درس، هر دو نفر يا چند نفر، همان درس را يكديگر مورد بحث قرار مي دهند و با كمك همدگير اشكالاتشان را برطرف مي سازند.



در پايان بحث از روحانيت اشاره به اين موضوع بي مناسب نيست كه امروز شهر قم، از لحاظ كتاب و كتابخانه؛ چه كتابخانه هاي عمومي، چه اختصاصي و شخصي و به طور كلي از جهت تعداد كتاب همچنين از حيث تأليف كتاب در رشته هاي مختلف، مخصوصا موضوع هاي ديني و مذهبي و نيز از لحاظ دارا بودن چاپخانه هاي متعدد و مجهز به همه وسائل و از جهت آشنائي مردم قم به معارف ديني و اموري از اين قبيل، با توجه به وسعت و جمعيت شهر، شايد بتوان گفت كه نسبت به شهرهاي ديگر ايران در درجه اول قرار دارد و اين امر معلول عواملي است كه يكي از عمده ترين آنها وجود حوزه علميه دراين شهر است، با اين يادآوري كه انشاء الله در بخش سوم از تاريخ جامع قم با عنوان علمي قم از حوزه هاي علميه اين شهر و به ويژه از زمان آمدن"آيه الله حائري" به قم از ابتدا تا آمدن"آيه الله بروجردي" و نيز وقايع ناگواري كه دامنگير حوزه علميه شد از وقايع مسجد بالاسر و دستگيري"آيه الله بافق" و مسأله اتحاد شكل و نظام وظيفه و امتحان طلاب و آمدن علماي اصفهان به قم و دعوت از علماي ديگر شهرها كه به قم بيايند.



و بعد موضوع كشف حجاب و شدت فشار بر طلاب و صبر و استقامت آنان در برابر ناملايمات و مسايلي از اين قبيل و نيز وضع معيشت طلاب و همچنين شرحي درباره كتاب و كتابخانه هاي قم و به طور كلي هر چيزي كه با علم و معرفت ارتباط دارد، به تفصيل سخن گتفه خواهد شد.