3ـ دوره خارج


مقصود، بحث كردن درباره مسائل مربوط به فقه و اصول است از خارج، به اين توضيح كه چون طلبه در دوره قبل تبحر پيدا كرد و توانست از روي كتابهاي فقه و اصول و متون اخبار و احاديث مسائل مربوط به فقه و اصول را به خوبي درك كند، در محضر درس استاد حاضر مي شود، اگر جلسه درس مربوط به فقه باشد، مسأله اي فقهي، و اگر مربوط به اصول باشد، بحثي اصولي، مطرح مي گردد. استاد شروع به بحث مي كند و شاگردان در بحث مداخله و اظهار نظر مي كنند، گاهي يك بحث فقهي يا اصولي، هفته ها و ماهها به طول مي انجامد، تا خوب حلاجي شود و حق مطلب به دست آيد. مقصود نهايي از اين بحثها، استنباط حكم به طرزي صحيح از ادله اربعه مي باشد.(333)



از اين به بعد، طلبه به تدريج، طبق استعداد خود در راه اجتهاد قرار مي گيرد. نكته بسيار مهم در مورد فقه و اجتهاد شيعه اين است كه در تمام زمانها ودر هر امر تازه اي كه ممكن است در اثر مرور زمان پيدا مي شود و احتياج به حكمي فقهي داشته باشد و در هر مسأله اي كه ممكن است پيش آيد، مجتهد شيعه مي تواند با استناد به ادله اربعه و با استفاده از قواعد فقهي حكم آن را استنباط كند. و اين از امتيازات فقه شيعه است.

پاورقي

(333) چهار دليل كه مأخذ استنباطهاي فقهي شيعه است، عبارت است از: 1ـ‌قرآن. 2ـ حديث . 3ـ اجماع . 4ـ عقل. مفهوم اجماع از نظر شيعه,با مفهوم آن از نظر اهل تسنن، متفاوت است.