آنان كه در آستانه مقدسه منشأ اثر بوده اند


در اين بخش، اسامي و شرح حال كساني مطرح مي شود كه متولي رسمي آستانه مقدسه حضرت فاطمه معصومه عليهاالسلام نبوده اند و يا حداقل مدرك و يا فرماني از حاكمان بر توليت آنها به دست نرسيده؛ اما در عين حال، يا در آستانه مقدسه خدمت كرده و خادم آستانه بوده اند؛ چون در ابتدا، آستانه متولي نداشته و فقط خادم داشته است، مثل حسين بن اشكيب قمي خادم القبر كه مدتي در آن آستانه منوره خدمت كرده است. يا بنايي را در آستانه تأسيس نموده اند، مثل: زينب دختر امام جواد عليه السلام كه براي اولين بار قبه و بارگاهي را بر روي تربت پاك حضرت بنا نموده است.



و يا در آستانه تجديد بنايي را به عهده داشته اند، مثل: امير ابوالفضل عراقي و يا شاه بيگي بيگم، همسر شاه اسماعيل اوّل سرسلسله صفويه. و يا اينكه تعميرات و كاشي كاري و يا وقفي بر آستانه مقدسه نموده اند.



شايان ذكر است كه در اين بخش، ترتيب تاريخي در حد امكان رعايت شده است.